Artsen en Burn Out: over een epidemie en wat je er als arts zelf NIET aan kunt doen, maar je werkgever wel!

Stel dat je kunt selecteren op luchtvaartmaatschappij. Je ziet niet alleen de klanttevredenheidscijfers, prijzen van de tickets, de ruime selectie van drank aan boord en de ruime zitplaatsen, maar ook de fitheid van de piloten. Hoe vaak ze depressief, verslaafd en burn out zijn. Zou dat je keuze beïnvloeden denk je?

Stel dat onze patiënten niet alleen de top 100 van ziekenhuizen zien, maar ook hoe vaak er burn out, verslaving en suicidaliteit voorkomt onder de artsen. Zou dat hun keuze anders maken? Vandaag werd ik geïnterviewd door een oncologietijdschrift over mijn trainingen en blogs over gezonde artsen. Als je alle literatuur over dit onderwerp wilt lezen naast je gebruikelijke klinische werk om een burn out te voorkomen, wordt je misschien overspannen. Dat ging vroeger vanzelf weer over en artsen werden sowieso niet ziek, toch? In dit artikel beschrijf ik aan de hand van literatuur welke factoren een rol spelen en wat jezelf (een beetje) kunt doen. Nog veel belangrijker is wat het ziekenhuis/maatschap/werkgever kan veranderen zodat je niet afbrandt. Want zij hebben een ongelofelijk belangrijke rol in het bestrijden van deze epidemie die de patiëntenzorg aantoonbaar negatief beïnvloed!

In 1974 beschreef Freudenberger dit fenomeen wat bestaat uit deze trias:

1. je voelt je totaal uitgeput
2. Je wordt cynisch en ziet je patiënten als objecten
3. je twijfelt of je nog wel goed bent in je werk, of je het nog wel kunt

Er is erg veel geschreven en onderzocht over burn out onder artsen. Je bent in Nederland relatief goed af als arts, het komt hier waarschijnlijk maar half zo vaak voor als in de VS en Canada. Daar voldoet meer dan de helft van de artsen aan de criteria. Toch is het nooit prettig als je er mee te maken krijgt. Dat zit zo:

Artsen hebben er zelf veel last van. Je voelt je naar en kapot. De kans op comorbide mentale misère is groter: angst- en stemmingsstoornissen en suïcidaliteit (en zelf suïcide) liggen sneller op de loer. Dat is niet alleen naar voor je naasten, maar ook voor je patiënten. De behandelingen van een afgebrande arts zijn namelijk minder goed; je recepten, doorverwijzingen en onderzoeken vertonen vaker mankementen. Je maakt meer fouten en je patiënten zijn minder tevreden. Je wordt vaker aangeklaagd. Van al deze negativiteit wordt je waarschijnlijk ook niet vrolijker.

Als het een collega betreft i.p.v. jezelf heb je er ook last van: er is vaker uitval en de gevolgen van een suboptimale behandeling van een collega zullen voor jezelf vroeg of laat ook problemen opleveren.

Er zijn heel wat technieken en tips te vinden (o.a. op deze website) wat je zelf kunt doen om niet afgebrand te raken. Die raad ik nog steeds aan. Het effect van cognitieve gedragstherapie en mindfulness is er wel, maar het is beperkt.

Belangrijk is hoe je werkprocessen zijn ingericht en hier heel veel te verbeteren. Zo is Er een grote correlatie gevonden tussen het aantal toiletbezoekenen en burn out. Artsen die moeilijk tijd voor een kleine of grote boodschap vinden lopen misschien meer risico. Hetzelfde geldt voor de aanwezigheid van gezonde voeding en tussendoortjes op het werk, dit levert een significante verbetering van prestatie en cognitieve vermogens op! Ook het aantal keren dat je gestoord wordt door telefoon of tussentijdse vragen van verpleegkundige of collega’s kan beter: een PA ontzorgt

Moderne ziekenhuizen in de VS komen met slimme aanpassingen die het leven van artsen een stuk gezonder maakt en daarmee tevredener en gezonder patiënten oplevert. Natuurlijk kost dat geld, hoor ik beleidsmakers denken. Maar uitval en ziekteverzuim kost veel meer volgens de Canadezen. Daarom dit keer tips om je werkplek beter burn out-proof te maken. Hier komen ze:

1. ontbijt voor je je eerste patient ziet, sommige ziekenhuizen passen het restaurant aan op deze behoefte
2. laat gezonde tussendoortjes op je afdeling komen (fruit, vezelrijke repen)
3. dwing autonomie af over je (poli)afspraken: dubbele inboekingen zijn zooo 2017…
4. vraag een verpleegkundige of PA/VS die niet alleen voor-onderzoek, ROM en uitleg over behandeling kan geven, maar ook jouw decursus bijwerkt en dossiervoering doet
5. laat een ‘RESET’ room maken, waar je niet gestoord wordt, waar geen computers zijn en je even een paar minuten kunt opladen, je harde schijf wissen en op adem kunt komen (letterlijk! Doe daar een 1 minuut ademoefening)
6. lunch minstens een half uur, liefst 80% van je werkdagen zonder telefoon, met collega’s
7. plan je vakantie op zijn laatst tijdens je laatste vrije dag/vakantie in, vraag waarnemers voor die periode
8. laat ruimte en budget maken om successen te vieren, dit zorgt voor cohesie en gedeelde verantwoordelijkheid
9. laat ruimte en budget maken voor teambuilding en maak een start van de dag met je team middels een briefing of overdracht
10. laat een coach of intervisie organiseren op je werkplek, hulpverleners hebben ook recht op hulp

succes en laat me weten waar ik je van dienst kan zijn!

Hans Rode