Het ligt niet aan jou

Sinds dit jaar ben ik overblijfvader op de school van mijn kinderen. Dat leek me leuk. Als ik vroeger als kind soms overbleef was dat heel gezellig, ik kom ook uit een onderwijs gezin en ben half op school opgegroeid. Met een handje vol leerlingen lunchten we met de meesters en juffen in de hal met grote diepe stoelen en daarna mochten we in de hele school op ontdekkingstocht. Of shag halen voor de hoofdmeester. Zo’n baal shag kreeg je gewoon mee als 11 jarig jochie en als beloning kreeg je een Raider die nu Twix heet. Allemaal zaken die nu niet meer kunnen, mogen of voorkomen, terwijl ik ze vroeger heel erg waardeerde en charmant vond. Hoewel ik net de 40 gepasseerd ben, begin ik al een beetje als een ouwe zak te klinken.

Tot mijn verbazing is er nu slechts een handje vol leerlingen die NIET overblijft. De meeste kinderen eten dan in de klas. Best gezellig maar ook heel druk. Sommigen krijgen echt ‘overblijvitis’: een soort combinatie van een eruptie van ADHD-achtige symptomen en messy eating. Ik herken niets meer van de sfeer van vroeger. Ik heb zelfs geen tijd meer om zelf te eten. Eerst moet ik op een groot digibord alle namen afroepen en afvinken. Daarvoor nog moet ik bij sommige kinderen een vlaggetje aanklikken zodat ik kan lezen welke bijzondere gebruiksaanwijzing er voor hen geldt: sommige ouders liggen in scheiding, het kind heeft een bepaalde aandoening of afwijkend gedrag waar ik rekening mee moet houden. Wat een gedoe. Even later sta ik met een veel jongere moeder op het schoolplein de voetballende en door elkaar heen springende kinderen te observeren als pleinwacht. Ze vraagt me hoe ik het vind als eerste overblijfvader op school. Ik vind er geen bal aan erken ik een beetje ongemakkelijk. Misschien zijn mijn onderwijsgenen gemuteerd prevel ik nog hardop. Welnee zegt ze. Het ligt niet aan jou, het ligt aan het systeem.

Deze woorden sprak Dike Drummond, anti-burn out goeroe voor artsen, ook al vaker uit. In de VS is het systeem sinds jaren gericht op efficiëntie en bezuinigingen, net als in Nederland. De hulpverleners vormen het sluitstuk en worden als een wig tussen een klemmende deur gezet. Dan kun je mediteren en mindfull je werk doen, maar daar red je het niet mee. We moeten onze managers weer leren managen. Zorgen dat er voor ons gezorgd wordt. Anders brand je op of wordt je gek. In elke geval is de kans klein dat je het je vak nog 20 jaar met plezier uitoefent en daar worden de patiënten ook niet beter van. Daarom zeg ik tegenwoordig tegen mijn opdrachtgevers dat ik mijn tijdregistratie niet meer zelf wil inkloppen met een toetsenbord. Daarom ontwikkel ik  dit jaar een Toolkit voor ziekenhuizen en zorgverleners wat te doen of te laten om stevig in het zadel te blijven zitten als arts. Daarom is het tijd dat we eindelijk eens voor onszelf en elkaar leren zorgen. Het ligt niet aan ons. Daarom.

goede feestdagen

Hans